ادامه واژه ها واصطلاحات فراهان (حرف د تا حرف ش)

 ر

راحَتی: قیف.

رِچ: جاده بسیار باریک که بجایی نمی‌رسد.

رَزِه: زُلفِین، زنجیری که به چفت در بسته شود، و نیز طناب رخت.

  

رَفِه: تاقچه بالای دیوار.

رِقِّل‌اُوْ/ رقِلّو: گِل خیلی شُل.

رِکِلّه: نوعی قاپّ‌‌بازی

رَمّوک: خر یا اسب رَم‌کننده و کنایه از آدم ناز‌دار.

رُن: قطعه‌ای در چُن (خرمنکوب).

رُنگ: مسیر آب بزرگ، برخلاف جو که مسیر آب کوچک است.

رُوْ: شُل.

روباتّی: بی‌رودربایستی.

روباس: ریواس.

روبروکِشی: روبرو کردن طرفین دعوا یا شهود.

روخانه: رودخانه.

رُوْرُوْئَک: کسی که مرتب می‌رود و می‌آید.

روشور: سفیدآب.

رونَکی: تسمه پشت خر که پالان جلو نرود.

روی تاق خوابیدن: بدون روانداز خفتن.

ریچ کردن: نشان دادن دندان‌ها.

ریش‌بابا: نوعی انگور درشت و شیرین.

ریشه: نخ قالی.

ریقو: آدمی که خودبخود شکمش برود، کنایه از آدم ضعیف و نحیف.

رِیّی: اجاره‌ای.

ز

زاغه: مکانی در زیر زمین برای نگهداری حیوانات در زمستان.

زامبوره: زیر آب آسیا.

زَبَردِه: گندم و جو نیمه رسیده، گندم نیم‌رَس که بو دهند و بخورند.

زَپِّه: آدم لَخت و سنگین.

زِج‌ّاُوْ: آبی که از آن قره‌قوروت درست کنند.

زِجّ: قره‌قوروت.

زِچّو: ? زِج‌ّاُوْ

زِغ زدن: نِق زدن.

زِغزار: لجنزار و باتلاق.

زَغّوم: خوراکی در جهنم، نوعی نفرین، «الهی زَغّوم بخوری».

زَغّیدن: نشستن طولانی و بلند نشدن.

زَفَر: زیان، اِشکال.

زَف‌غلیون: صبحانه.

زِل: زُل زدن.

زُلفِین: رَزِه، زنجیری که به چفت در بسته شود.

زِلِّه: به ستوه آمدن.

زِنده‌زیل: زبر و زرنگ.

زِنگور: زنگ زده.

زُوّْ: صمغ درخت.

زیپول: مسخره کردن.

زیجّون: نوعی قاپّ‌بازی.

زیراُوْ: آدمی که کار مخفیانه انجام می‌دهد.

زیرباد: پایین باد در خرمن، سمتی که باد بدان سو می‌رود.

زیرجُُلّی: کسی که کار مخفیانه انجام دهد.

زیردار: چوب زیر دار قالی.

زیرسار: ریسمان زیرین سار.

زیرغَلبیلِه/ زیرغَربیرِه: آنچه که هنگام غلبیر کردن گندم و جو خارج می‌شود و ارزشی ندارد.

س

سَئَرغِه: بچه کنه که به زیر شکم گاو می‌چسبد و خون می‌خورد تا بزرگ شود.

ساخُشک: انگور بی‌دانه که در جایی سایه از نخ آونگ کنند تا بماند و کشمش شود.

سار: توری برای حمل وَرَک و یونجه و مانند آن، و نیز واحد اندازه‌گیری آنها.

ساغاله: کوزه شکسته، و نیز کوزه شکسته‌ای که آب کنند و نزد سگ یا مرغ گذارند.

ساکّ/ ساقّ: بالای دهان.

سانْجو: خطابی برای نفرین، معنای آن دانسته نیست.

ساندن: سوزاندن.

سانْغورچه: چاقاله زردآلو.

سایْلون: اتاق موقت که در باغ و بوستان سازند.

سُُبا: فردا.

سُُباصُب/ سُباصبح: فردا صبح.

سَجِّه‌مُسَجِّه: بحث کردن.

سُدِّه/ سِدِّه: سکته.

سرِ شکن کردن: تقسیم کردن.

سِرّ: املاح آب، و نیز زمینی که از سنگ نرم‌تر و از خاک سفت‌تر باشد.

سَرّ: پهن گاو و گوسفند که در کف طویله به شکل ورقه درآید.

سرانداز: پتو و جاجیم و مانند آن، و نیز قالی بزرگ.

سَرَخور: آدم بد قدم، و نیز کسی که موجب مرگ پدر یا مادر شود.

سَردار: چوب بالای دار قالی.

سَردُنِه: سرچشمه آب و جایی که آب از قنات بیرون آید.

سَرسار: ریسمان بلند که با آن سار وَرَک و دیگر چیزها را بندند.

سَرشکن: از روی چیزی برداشتن.

سُرفِه: سُفره.

سَرکَلّ: مرد بی‌کلاه یا زن بی‌چارقد.

سُرکو: وسیله‌ای سنگی مانند هاون که چیزی در آن کوبند.

سَرِّه‌گَنِه/ سُرِّه‌گَنِه: جای لغزنده.

سِز: گیاهی زردرنگ و باریک که بدور گیاهان دیگر می‌پیچد و از شیره آن تغذیه می‌کند تا خشکش کند.

سُغمِه‌بُغمِه: غیض‌ کردن و ملامت کردن.

سَفیل: بیچاره و بی‌چیز.

سَفیله/ سُفیله: درمانده.

سُقُلمِه: مشت گره‌کرده.

سَگ‌اُوْوی: آب‌دزدک، جانور کوچکی که زمین یا جوی آب را سوراخ کند و آب را هرز دهد.

سَگ‌چُر: گیاهی خودرو که به کاری نمی‌آید جز آنکه سگ بر او بِچُرد.

سَگسار: جای خیلی شلوغ.

سلم: پیش‌فروش.

سَلمَک: گیاه شیرینی که از برگ آن آش پزند.

سَمِه: دو قطعه چوب کوچک در خرمنکوب که از یوغ عبور داده می‌شود و زیر گلوی گاو بسته می‌شود.

سَمِه‌بند: نخی که بدان سَمِه را بندند.

سنگ‌بند: سنگ‌هایی که بر دهنه چاه‌های قنات کار می‌گذاشتند تا دهان چاه بسته شود.

سنگ‌داغ: غذای متداول چوپانان که با افکندن سنگ‌های داغ در ظرف شیر حاصل شود.

سنگِ‌سنگ: نوعی بازی کودکان.

سُوْ: کوزه.

سوآل: ساقه گندم و جو.

سوتُرُم: نژاد.

سوزن‌آجین: کسی که چند سوزن بدو زده باشند.

سوسالِنگ: چوب خوشه انگور.

سوسوله/ سوسوله‌سیا: نوعی سوسک.

سوسولِه? عَن‌گِلّون: نوعی سوسک سیاه با بدن گرد و ناخن تیز که فضولات انسان و حیوان را با مهارت به شکل گولوله در می‌آورد با پاهای عقبش می‌غلطاند و در لانه‌اش پنهان می‌کند.

سوکِّه: گوشه اتاق.

سول: ناودان. چوبی که میان آنرا خالی کرده و در لبه بام نهاده‌اند.

سوم‌سوم/ سوسوم: مسامحه و آهسته انجام دادن کاری.

سووْ/ سُوْ: کوزه بزرگ آب.

سیتِّه: آدم سمج، مقاومت و ایستادگی.

سیخ: قطعه آهنی با سر تخت برای زیر و رو کردن آتش تنور.

سیخاغَن: ظرفی یا کیسه‌ای را خیلی سِفت پر کردن از چیزی.

سیخ‌چشم: سمج، مصمم.

سیخْچه: سیخ کوچک.

سیزون: تاق خشتی.

سی‌یُلِه: گندمی که در خوشه سیاه و خراب شود.