ادامه واژه ها واصطلاحات فراهان (حرف چ)

 چ

چابونه: چاه خراب.

چپُش: بز جوان.  

چاچول‌باز: حقه‌باز.

چاچولِّه کردن: کسی را بردن و گم یا سرگردان یا نفله کردن.

چارپا بریده: نوعی نفرین به حیوانات که یعنی کشته شوی.

چاردووال: چند رشته زنجیر بافته‌شده که با آن خر را می‌رانند.

چارقَت/ چارقَد: مربع و چهارگوش، اصطلاحاً پارچه معمولاً سفیدی که زنان بر سر کنند.

چاش: آوایی برای ایستاندن خر.

چال‌چال: زمین را چاله‌چاله کندن برای کاشتن.

چالمِه: شخص مسموم شده.

چاله‌پوس‌کَنده: چاله‌ای که در آن زنان جو و گندم را پوست می‌گیرند.

چالِّه‌سَر: نوعی انگور سیاه که ته آن چاله کوچکی دارد.

چاله‌قالی: چاله‌ای که دار قالی را در آن می‌نهند تا قالی به سقف خانه نرسد.

چاله‌کُرسی: چاله‌ای که در زمستان‌ها آتش می‌ریزند و روی آن کرسی می‌گذارند.

چامبور: نوعی گیاه وحشی و خوردنی از خانواده? گشنیز.

چاواشه: پشت و رو بودن، و نیز کنایه از آدم عوضی و وارونه.

چایی‌تَل: چای قندپهلو، چای شیرین‌نشده.

چُت: ? چُتُلّی.

چُتِّد: بیماری آبله مرغان.

چُت‌زدن: چُتُلّی نشستن

چَتَل کردن: کنایه از به رندی گرفتن چیزی از کسی.

چَتَل: پوست پنبه? رسیده که از پنبه جدا شده باشد.

چُتِلِّه: ? چُتُلّی.

چُتُلّی: روی پا نشستن، بیشتر به نشستن سگ گویند.

چِخ: ? چخه

چَخچِه: ابزار پنبه‌پاک‌کنی و جدا کردن دانه? پنبه.

چَخمور: کسی که پوستش خشک و چروکیده باشد.

چِخِه/ چِخ: آوایی برای راندن و دورکردن سگ.

چِدار: ریسمانی که به پای بزغاله می‌بندند تا فرار نکند.

چِدار پاره کرده: کنایه از آدم یا حیوان سرکش و ناآرام.

چِر: ترکه‌های نازک درخت که بریده و خشک کرده باشند.

چُر: شاش، ادرار.

چراغ مُرد: چراغ خاموش شد.

چراغو باکُش: چراغ را خاموش کن.

چرخی: گِرد کردن یا گِرد بریدن چیزی، مانند پایین لباس یا موی سر.

چُردون: مثانه.

چِرک‌وچِنا کردن: کیسه کشیدن در حمام.

چَرِّه: مقراضی که با آن پشم میش می‌چینند.

چَرّه‌چو: هیزم.

چُریدن: شاشیدن.

چِزِّه: بوته‌ای سفیدرنگ که شب چارشنبه‌سوری آتش می‌زنند.

چُس‌گرگ: آسیابانَک، جانوری که به زیر زمین می‌رود و دایره کوچکی روی لانه‌اش دیده می‌شود.

چُسُّنِه عَن‌گِلّون: نوعی سوسک که پهن یا هر چیزی را قل می‌دهد و می‌بَرد.

چَشُم کرده: چشمم زده.

چطو: چطور، چرا.

چَغچَغه: جغجغه، وسیله بازی اطفال.

چَغچِه: ? چَخچِه.

چِغِر کردن: به قهر رفتن از جایی.

چَغَّک: گیاهی که به هنگام رسیدن، دانه‌اش یکباره می‌جهد.

چِغِّه: ساقه‌های کوچک‌تر در خوشه انگور.

چِغّیدن: چیزی را با پر رویی بدست آوردن.

چِفت: قلابی که در حیاط را با آن ببندند.

چِکا: چرا؟.

چَکِّچول: چوب‌خرده‌ و چیزهای دیگر که برای سوزاندن جمع شود.

چَکَن‌پَکَن: جورکردن مایحتاج و رفع و رجوع به یک ترتیبی، فلانی درآمدش کمه و چکن‌پکن می‌کنه.

چُکِّه: چکه.

چِل: آدم دیوانه یا کم‌عقل.

چِلاس: شکم‌پرور، کسی که دعوت‌نکرده بر سفره‌ای رود یا با پر رویی چیزی بگیرد.

چُلمو: کسی که آب دماغش همیشه بیاید.

چَلَنغِه: صدای سگ و مخصوصاً توله‌سگ، چلنغه کردن کنایه از حرف بیجا زدن.

چِلِّه: چهلمین روز هر فصل، و نیز طفلی که چهل روز از عمرش گذشته باشد و زیاد گریه کند گویند چله به او افتاده.

چِلّیدن: رونق کسب و کار، «کسبت می‌چلّه؟».

چَمبر: چوبی حلقوی که به وقت تازه بودن خمانده شده تا در همان حالت خشک شود.

چُمبَک: دو زانو و دست به سینه نشستن و سر را پایین انداختن، کسی که از سرما در خودش فرو رفته، نشستن کسی که سردش است.

چُمچاره: خطابی که در مقام توبیخ و سرزنش گفته شود.

چُمچِه: ملاقه.

چُمچِه‌کَلَک: نوزاد قورباغه.

چُن کوفتن: خرمن‌کوفتن، کوفتن خرمن جو و گندم با چُن.

چُن: خرمنکوب، وسیله‌ای متشکل از پره‌های آهنی که با نیروی گاو کشیده می‌شود و خرمن جو و گندم را می‌کوبند تا گندم و کاه از هم جدا شوند.

چُندَک: ? چُمبَک.

چُندِلِه: ? چُتُلّی.

چُن‌کِش: چوبی که یک سر آن به چُن (خرمنکوب) و سر دیگرش به گاو بسته شود.

چَنگول: نیشگون.

چنگولُم نگیر: نیشگونم نگیر.

چو به سر چو: دائمی، همیشگی.

چوخِشِّه: چوب نازک به بلندی حدود نیم متر که در آیه‌بازی کودکان بکار رود.

چوزولِّه: نوعی گیاه یک‌متری که پس از خشک شدن سفید‌رنگ ‌شود و برای سوخت استفاده گردد.

چوغ: چوب.

چوکّوله: فضله مرغ.

چول: شُل، حنا یا آشی که شُل شده باشد.

چولِّه: چوب خشک کوچک و نازک.

چولِّه‌وَر کردن: کاری را خراب کردن، معامله یا رابطه‌ای را خراب کردن.

چُوْنی: چطوری؟.

چیت‌عاروس: چیتی که در خیاطی زیاد می‌آید و برای عروسک درست‌کردن به دختر بچه‌ها می‌دهند.

چیتک/ چیتگ: زیادی پارچه? برش‌خورده برای خیاطی که برای بازی به دختربچه‌ها می‌دهند، هر هدیه‌ای که به دختر بچه‌ها بدهند.