لوازم کار کشاورزی و مزرعه: لوازم ذیل در خانوادههایی که کار کشاورزی دارند موجود بوده است.
1ـ کلنگ(قازما): وسیلهای فلزی با دسته چوبی بلند برای کندن خاک
2ـ یواشین: چنگکی چوبی چند شاخهای با دستهای بلند برای حمل و جابجایی کردن کاه و یونجه و علف
3ـ چهار شاخ: چنگکی فلزی چهار شاخهای با دستهای نسبتاً بلند برای حمل و جابجایی علوفه (سُوال) بکار میرود.
4ـ تور: مخصوص حمل کاه در مزارع
5ـ شاره (شَرَ): وسیلهای نخ بافت که دارای دو چوب موازی برای حمل سفال (سُوال) گندم، یونجه و علوفه
که بر گرده خر برای حمل قرار می گیرد.
6ـ داس، دِسخاله (اوراق، اوراقچا): وسیله برای درو کردن و چیدن گندم و یونجه
7ـ گئوجار (اوجار): وسیلهای چوبی بلند برای شخمزدن زمین توسط گاو که با گاو آهن (گئو آهن) زمین را
شخم میزنند.
8ـ پارو (کورک): وسیلهای برای پارو کردن برف و ته خرمن گندم و جو.
9ـ سار و زیر سار: وسیلهای برای حمل تیک و پاچنبره یا زیر سار
10ـ کوت کشی: وسیلهای پارچهای و گلیم مانند برای حمل کود، گندم، و ... که از طول دارای در میباشد
و بر روی الاغ قابل حمل است.
11ـ نیچه کن (گوزنکو): وسیلهای فلزی برای چیدن علف
12ـ جُت: بخشی از خیس است برای شخصم زدن زمین که بوسیله گاوآهن
13ـ بند لوق: وسیله برای بستن و مهار کردن گاو هنگام شخم زدن زمین
14ـ توبره (توربا): وسیلهای برای حمل علوفه و ... که همانند گونی میباشد.
15- چان :وسیلهای چوبی برای کوبیدن خرمن گندم و جو که دارای تیغههای فلزی مثل دیس تراکتور و
دارای جایی برای نشستن و حرکت دادن
امروزه در اکثر روستاهای استان ، پس از برداشت گندم و خرمن کوبی، صاحب خرمن با قربانی کردن بز
یا گوسفند، غذایی مهیا می نماید و یاری گرانِ کشتزار خود را به نهار فرا می خوانند. این افراد با چهارپایان
خود بر سر خرمن رفته و گندم ها را به روستا می آورند و در انبار مخصوص گندم که (چال گندم) نامیده
می شود، می ریزند.
مبارزه با حشرات زیان آور، آفتها و بیماریهای گیاهان یکی از روش های مهم بالابردن تولید
محصولات کشاورزی است زیرا هرساله بخش قابل ملاحظه ای از محصولات کشاورزی در اثر این عوامل
از بین می روند در نتیجه خسارات جبران ناپذیری به کشاورزان و اقتصاد کشور و استان وارد می شود و
یکی از حشرههای زیان آور و آفت های مهم سن غلات است.
پیشرفت و توسعه در تمامی بخشهای صنعتی و دیگر بخشهای تولیدی کشور بستگی مستقیم به بخش
کشاورزی دارد و با توجه به اینکه استان مرکزی یک استان صنعتی در کشور محسوب می شود باید
با قوی کردن نظام کشاورزی خود به پیشرفت صنعت موجود در استان نیز کمک کند.
این حشره همه ساله خسارت فراوانی به مزارع گندم وارد می کند و تولید این محصول را با مشکل
روبه رو می سازد؛ سن گندم در بیشتر نقاط کشور به مزارع گندم حمله کرده و باعث نابودی آنها می شود.
.
سن گندم از مهمترین آفت غلات است که در اوایل بهار، زمانی که دمای هوا به بالای ۱۸ درجه سانتیگراد
میرسد از محل زمستان گذرانی خود خارج شده و به نخستین مزرعه سر راه خود حمله میکند و بعد از
تغذیه مناسب آغاز به جفت گیری میکند.
در گذشته از واحدی بنام کیل یاکیله که وسیلهای چوبی برای سنجش مزد چوپانان و دشتبانها بوداستفاده
می کردند .مزد کارگران را در هنگام درو و خرمن کوبی از همان محصول درو یا چیده شده با توافق
طرفین تعیین و پرداخت می کردند و معمولااهالی هر روستا در مراحل مختلف کاشت ،داشت و به
خصوص برداشت به صورت گروهی وبه نوبت در زمین های یکدیگر کار انجام می دادند.
وزن و مقیاس در فراهان قدیم
ساعتهای کشاورزی و آبیاری :
(12 پی صبح ساعت 30/7=5/2 ساعت از طلوع گذشته)
(12 پی عصر ساعت 17 =5/2ساعت به غروب مانده)
1ـ دوازده پی صبح و عصر به جای ساعت از آن استفاده میشود که برای محاسبه زمان و تعویض نوبت
آب بوده است که شمارش 12 پی طول کف پا)
2ـ تنگ: 4 لیتر آب در کوزه مخصوص بوده و زیر سوراخی تبییه میکردند که چکچک میکرد تا تمام شود
و خروج هر لیتر آب نشانه 1 ساعت بود و 6 بار تخلیه آن 24 ساعت بوده است.
3ـ ظهر: ساعت سنتی ظهر شرعی زمانی که آفتاب مستقیم (عمود) به چشم راست میخورد در حالتی رو
به قبله جنوب هستیم باشد.
سرخرمن :زمان پرداخت بدهیها
وزن و مقیاس:
(کیل) کیله: وسیله چوبی برای سنجش فرد دشتبانها و چوپانها=4 چارک
ترازوی کفهای (طنابی): سیر: 10 سیر= 1 چارک
چارک: 4 چارک = 1 من
پنجه: نصف چارک= (8 پنجه. 1 من)
4 نخود =1 مثقال
قدم: 6000 قدم =1 فرسنگ
فرسنگ=6000 قدم
گوهان=40 قدم طول ده قدم عرض که در آن نیم من گندم بهاره پاشید میشود.
جریب=ربع هکتار =20×20م
هشت عباسی و تبریزی: (یک من و یک من+ 5 سیر)
واحد سطح و اوزان به قرار زیر است:
4 چارک = یک من=3کیلو
1 کیله = 4 کاسه = 12 کیلو
ترازوی دو کفهای طنابی
پنچه= نصف چارک و
8 پنچه = 1 من
چارک = 750 گرم
10 سیر = یک چارک
تبریزی = یک من و 5 سیر
که امروزه 3 کیلو مساوی 1 من است بیشتر کاربرد دارد.
4 نخود= 1 مثقال
8 عباسی = یکمن
واحدهای سطح و وزن بشرح ذیل طبقهبندی میشود:
گئوهان= 40 قدم طول و ده قدم عرض که در آن نیم من گندم بهاره کاشته میشود.
جریب= ربع هکتار 20 × 20 متر
ارشین= 1 متر
4 چارک = 1 زر = 1متر
قدم= فاصله 2 پا در حالت عادی
6000 قدم = 1 فرسنگ = فرسخ
در فراهان چشمههای زلال و سرد متعدّدی یافت میشد که در حاشیة روستاها و دشت پراکنده بودند
که برای آبیاری مزارع، باغها، آب آشامیدنی اهالی مورد بهرهبرداری قرار میگرفت.
تقریباً در همة روستاها به فاصلههای دور یا نزدیک به این چشمهها بر میخوریم که شماری از این چشمهها
متأسفانه در خشکسالی و در فصل تابستان، خشک و بیآب شدند.
حفر چاههای عمیق صدمات زیادی به این چشمهها و حتّی قنوات زده است.
براساس آخرین برآورد در روستاهای بخش فراهان حدود 30 چشمه گزارش شده است
سلام با یه خسته نباشید جانانه .می خواستم بدونم این وسیله اسمش چیه و در حال حاضر در فارسیجان هست.
سلام
این وسیله اسمش (چان) chon است وبرای خردکردن ساقه های گندم وجو بکار می رفته است وفعلا وجود ندارد
با تشکر
آخه دیگه کارآیی نداره
چون کار هر بز نیست خرمن کوفتن گاو نر میخواهد و مرد کهن
فقط جهت زنده شدن خاطرات قدیم با تشکر
وبلاگتون خیلی زشته